Od 27 stycznia 2023 r. wchodzą w życie przepisy, które w dość istotny sposób zmieniają możliwości prowadzenia dziennika budowy. Dzisiaj zostało opublikowane rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 22 grudnia 2022 r. w sprawie dziennika budowy oraz systemu Elektroniczny Dziennik Budowy.
W niniejszym artykule używa się sformułowań:
- na dotychczasowych zasadach – w odniesieniu do dziennika budowy prowadzonego w oparciu o Prawo Budowlane obowiązujące przed 27 stycznia 2023 r. oraz rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 6 września 2021 r. w sprawie sposobu prowadzenia dzienników budowy, montażu i rozbiórki (Dz. U. poz. 1686),
- na nowych zasadach – w odniesieniu do dziennika budowy prowadzonego w oparciu o Prawo Budowlane obowiązujące od 27 stycznia 2023 r. (w którym do nowego rozdziału 5a przeniesiono część zagadnień dotyczących zasad prowadzenia dziennika budowy) oraz wcześniej przywołane rozporządzenie z dnia 22 grudnia 2022 r.
Budowa w toku i okres przejściowy
Jakie obowiązki czekają inwestora i kierownika budowy, gdy budowa została już rozpoczęta lub zaraz ma się rozpocząć?
W zasadzie żadne, gdyż dzienniki budowy, montażu i rozbiórki wydane lub ostemplowane przez organy administracji architektoniczno-budowlanej albo organy nadzoru budowlanego przed 27 stycznia zachowują ważność i są prowadzone na dotychczasowych zasadach do końca budowy.
Co więcej – przez najbliższe 12 miesięcy inwestor może wystąpić o wydanie lub ostemplowanie dziennika budowy, montażu lub rozbiórki również zgodnie z dotychczasowymi przepisami.
W efekcie, w przypadku inwestycji rozpoczynających się od 27 stycznia 2023 r. mamy sytuację, w której inwestor ma kilka różnych możliwości, tj. może wystąpić do właściwego organu (właściwość organów bez zmian):
- do 27 stycznia 2024 r. – o wydanie dziennika/ów: budowy, rozbiórki, montażu w postaci papierowej, który:
- będzie prowadzony do końca budowy na dotychczasowych zasadach,
- w trakcie jej trwania nie może zostać zastąpiony dziennikiem elektronicznym prowadzonym w systemie EDB na nowych zasadach,
- do 31 grudnia 2029 r. – o wydanie dziennika budowy w postaci papierowej na nowych zasadach, który:
- będzie prowadzony do końca budowy w postaci papierowej, a także
- w trakcie jej trwania może zostać zastąpiony dziennikiem elektronicznym prowadzonym w systemie EDB – wówczas już bez możliwości powrotu do postaci papierowej,
- o zapewnienie dostępu w systemie EDB do dziennika budowy prowadzonego w postaci elektronicznej, który będzie prowadzony do końca budowy w tej postaci.
Jak wynika z powyższego – od 1 stycznia 2030 r. inwestor nie będzie miał już możliwości uzyskania dziennika budowy w postaci papierowej 1), 2). Jednak dzienniki wydane przed tą datą będą mogły nadal być kontynuowane w postaci papierowej.
Dziennik budowy prowadzony na nowych zasadach
Różnice w zasadach prowadzenia dziennika budowy na nowych zasadach w stosunku do wymagań sprzed 27 stycznia nie są duże. Najważniejsze z nich, odnoszące się zarówno do postaci papierowej, jak i elektronicznej, to:
- likwidowany jest przepis rozporządzenia mówiący o tym, że strony dziennika przeznaczone do wpisów są podwójne, tj. składają się na nie oryginał i kopia z perforacją umożliwiającą jej wyrywanie,
- nie ma odrębnych dzienników: budowy, rozbiórki, montażu (poza okresem przejściowym, o którym wspomniano wyżej) – jest już tylko “dziennik budowy”, który może być prowadzony również w przypadku rozbiórki lub montażu.
- inwestor zapewnia dołączenie do dziennika budowy kopii uprawnień budowlanych: kierownika budowy, kierownika robót, inspektora nadzoru inwestorskiego, projektanta sprawującego nadzór autorski. Obowiązek ten nie dotyczy uprawnień budowlanych wpisanych do centralnego rejestru osób posiadających uprawnienia budowlane w systemie e-CRUB,
- w przypadku obiektów liniowych dziennik budowy można prowadzić odrębnie dla każdego wydzielonego odcinka robót, natomiast dotychczasowe rozporządzenie mówiło o obowiązkowym prowadzeniu odrębnie,
- rozporządzenie przewiduje sytuację, w której nie jest możliwe dokonanie wpisu określającego stan zaawansowania i zabezpieczenia robót budowlanych przez osobę, która przestaje pełnić funkcję na budowie (np. z powodu śmierci) – w takim przypadku wpisu dokonuje tylko osoba, której powierza się pełnienie tej funkcji, a także wskazuje się przyczynę braku możliwości dokonania wpisu przez osobę, która przestaje pełnić tę funkcję.
Dodatkowe różnice związane z prowadzeniem dziennika na nowych zasadach w postaci elektronicznej w systemie EDB to:
- przede wszystkim mamy do czynienia z nową postacią dziennika, co już samo w sobie będzie nowym doświadczeniem, a wszystkie osoby dokonujące w nim wpisu muszą posiadać konto w systemie EDB,
- inwestor udostępnia dziennik w systemie EDB uczestnikom procesu budowlanego i innym uprawnionym osobom (tj. uczestnicy procesu budowlanego, geodeta, upoważnieni pracownicy organów nadzoru budowlanego i innych organów uprawnionych do kontroli przestrzegania przepisów na terenie budowy),
- kierownik budowy albo kierownik robót udostępnia dziennik w systemie EDB do dokonywania wpisów: geodecie, upoważnionym pracownikom organów nadzoru budowlanego i innych organów uprawnionych do kontroli przestrzegania przepisów na terenie budowy, w ramach dokonywanych czynności kontrolnych,
- w przeciwieństwie do dziennika prowadzonego w postaci papierowej – dziennik elektroniczny nie może się składać z tomów,
- inwestor ma możliwość pozbawienia uczestników procesu budowlanego dostępu do dziennika budowy prowadzonego w postaci elektronicznej, ale nie może to utrudniać lub uniemożliwiać uczestnikom procesu budowlanego wykonywania praw lub obowiązków wynikających z przepisów,
- w powyższym zakresie rozporządzenie przewiduje, że w przypadku, gdy inwestor w systemie EDB pozbawi uczestnika procesu budowlanego dostępu do dziennika, to uczestnik ten może dokonywać wpisu w EDB jeszcze przez 14 dni od pozbawienia tego dostępu.
1) z wyjątkiem dziennika budowy dotyczącego robót budowlanych na terenach zamkniętych ustalonych decyzją Ministra Obrony Narodowej.
2) planowana nowelizacja Prawa budowlanego zakłada przyspieszenie ostatecznego terminu ich wydawania do 31 maja 2023 r., z wyjątkiem dziennika budowy dotyczącego budynków mieszkalnych jednorodzinnych, dla których dziennik budowy w postaci papierowej będzie mógł być wydawany do 31 maja 2026 r.