Współczesne inwestycje infrastrukturalne, takie jak budowa sieci wodociągowych, gazowych czy energetycznych, są często opóźniane lub wiąże się z nimi znaczny wzrost kosztów z powodu braku odpowiedniej koordynacji podziemnych sieci. Kolizje podczas budowy, wynikające z niepełnych lub nieaktualnych informacji o istniejącej infrastrukturze, są coraz częstszym zjawiskiem. Ten problem szczególnie nasilił się od momentu wprowadzenia zwolnień z obowiązku koordynacji części obiektów liniowych. W efekcie generuje on duże straty finansowe i wydłuża realizację wielu inwestycji.
Aby naprawić tę sytuację, grupa ekspertów z różnych dziedzin związanych z geodezją, budownictwem i infrastrukturą podjęła się opracowania propozycji zmian w obowiązujących przepisach. W skład zespołu weszli członkowie wielu organizacji i firm, jak: PZiTS, SGP, SEP, SITK, IGCP, Tauron Dystrybucja, ENEA Ciepło, Energetyka Cieplna Opolszczyzny SA, Fortum, Veolia, a także projektanci z Podlaskiej OIIB. Wypracowali oni wspólnie rozwiązania mające na celu usprawnienie procesu inwestycyjnego i ograniczenie strat wynikających z kolizji podziemnych sieci.
Propozycje
Zespół uznał, że kluczowe dla poprawy sytuacji jest w szczególności:
- nałożenie jednoznacznego obowiązku na inwestora do koordynacji projektowanej sieci, gdyż nieprecyzyjne przepisy obecnie są wykorzystywane do unikania narad koordynacyjnych, nawet w przypadkach, które stwarzają pozór takiego obowiązku,
- przywrócenie obowiązku koordynacji wszystkich sieci i przyłączy, z ewentualnym zwolnieniem z niego wyłącznie w granicach działki budowlanej inwestora,
- wyeliminowanie praktyki odsyłania na naradzie koordynacyjnej projektanta do uzgodnień poza siedzibą narady, nawet kosztem nieznacznego jej wydłużenia w szczególnie uzasadnionych przypadkach – z uwagi na zbyt częste przypadki występujących nieprawidłowości jakie towarzyszą takim sytuacjom, będące dodatkowym czynnikiem zachęcającym do unikania narad koordynacyjnych,
- jednocześnie poprzez modyfikację trybu procedowania narady koordynacyjnej istnieje potencjał i konieczność do skrócenia jej przebiegu w większości przypadków,
- obowiązkowym uczestnikiem narad powinni być zarządcy pasów drogowych,
- należy „wyczyścić” GESUT z archiwalnych tras sieci, które nie zostały wykorzystane przez inwestorów, a obecnie blokują lub zwiększają koszty budowy innej infrastruktury, zmuszając do jej omijania na danym obszarze, a także wprowadzić 36-miesięczny okres ważności nowej trasy sieci przedłożonej na naradę dla nowo projektowanych sieci,
- należy również zmienić sposób prowadzenia i odpłatność za narady koordynacyjne na terenach zamkniętych – na wzór narad prowadzonymi przez starostów, tj. z jedną opłatą i z udziałem wszystkich zainteresowanych podmiotów na jednym posiedzeniu.
Powyższe postulaty zostały dodatkowo rozwinięte o bardziej szczegółowe zalecenia, czy proponowane metody osiągnięcia danego celu.
Przy okazji wprowadzanych zmian warto byłoby wyeliminować szereg trudności o nieco mniejszym znaczeniu, ale mających wpływ na uproszczenie przebiegu narad. Przykładowo Zespół wskazał, że ujednolicenie opłaty za sieci i przyłącza pozwoliłoby wyeliminować problemy o charakterze administracyjnym, które w kontekście koordynacji sieci uzbrojenia terenu nie powinny mieć miejsca. Warto też wyeliminować inne drobne nieścisłości, np. obowiązek poświadczania za zgodność z oryginałem przez projektanta mapy do celów projektowych, skoro taka czynność została już usunięta z Prawa budowlanego.
Ponadto członkowie Zespołu zgodzili się, że dla poprawy jakości zasobu geodezyjnego należy dokonać zmian w sposobie kwalifikacji istotnych odstąpień od projektu zagospodarowania terenu (PZT). Obowiązujące przepisy nie uwzględniają bowiem specyfiki podziemnych obiektów liniowych, których immanentną cechą jest konieczność korekty trasy w trakcie budowy ze względu na niespodziewane w gruncie obiekty budowlane i naturalne. Należy otwarcie powiedzieć, że zbyt restrykcyjne prawo obecnie zmusza uczestników procesu budowlanego do ukrywania faktycznego przebiegu realizowanej sieci, a tym samym pozbawia skorzystania z okazji do ujawnienia nieznanych obiektów, które były przyczyną korekty trasy.
Rozwiązanie tego problemu mogłoby to nastąpić przez liberalizację art. 36a Prawa budowlanego w stosunku do sieci uzbrojenia terenu, w tym poprzez zwolnienie z obowiązku zachowania wartości 2% zmiany parametru charakterystycznego przy kwalifikacji istotności odstąpienia od PZT, ale przy jednoczesnym założeniu, że:
- kierownik budowy byłby zobowiązany do umieszczenia w dokumentacji budowy dowodów (np. w postaci zdjęć), potwierdzających konieczność zmiany trasy obiektu liniowego,
- inwestor obiektu liniowego zapewniłby geodezyjną inwentaryzację istniejących obiektów budowlanych ulegających zakryciu, jeśli stwierdzono je w trakcie robót budowlanych, a niewykazane one były na mapie do celów projektowych.
Efekty
Zdaniem Zespołu proponowane rozwiązania przyczyniłyby się do znacznego skrócenia czasu realizacji inwestycji oraz ograniczenia kosztów. Ponadto, poprawiłoby to jakość danych geodezyjnych, co jest niezbędne dla efektywnego przygotowania każdej przyszłej inwestycji.
Wprowadzenie proponowanych rozwiązań wymaga podjęcia działań legislacyjnych oraz współpracy różnych podmiotów zaangażowanych w proces inwestycyjno-budowlany. Zespół jest przekonany, że wypracowane propozycje przyniosłyby wymierne korzyści dla całej gospodarki.